Tıp Bu Kadar Gelişmesine Karşın Neden Hala Soğuk Algınlığına Bir Deva Bulamadı?
Soğuk algınlığına yakalandığınızda birinci reaksiyonunuz hala ‘biri beni hasta etti’ demekse, yalnız değilsiniz. Zira bu fikir, aslında neredeyse bir asırdır bilim insanlarının da elinde kalan tek net bilgi.
Evet, artık biliyoruz ki soğuk algınlığına berbat hava değil, virüsler neden oluyor. Ancak hangi virüs ya da kaç tane virüs olduğu hala büyük bir soru işareti. O yüzden 1925’teki halk sıhhati teklifleriyle 2025’teki teklifler neredeyse birebir: Temas etme, bol bol dinlen ve bağışıklığını güçlü tut. Gerçekten, neden?
Kaynak 1, Kaynak 2
Bilim, başka hastalıkları çözdü fakat soğuk algınlığı neden çözülemedi?
Robert Koch, 1800’lerin sonlarında mikropları keşfettiğinde tüberkülozdan tetanoza kadar pek çok hastalığın gizemi çözüldü. Çabucak akabinde Louis Pasteur kuduz aşısını geliştirdi ve “mikrop teorisi” altın çağını yaşadı.
Ancak soğuk algınlığı bu periyodun dışında kaldı. 1925’te bile beşerler hala hastalığın sebebinin berbat hava ya da ıslak ayaklar olduğunu düşünüyordu. Üstelik o periyot hala hastalığa neyin sebep olduğu bile bilinmiyordu. Lakin çok bulaşıcı olduğu katiydi ve tek tedbir olarak başka hastalardan uzak durmak öneriliyordu.
1950’lerde araştırmalar hızlandı lakin yeni sorular ortaya çıktı.
Polio aşısının muvaffakiyetinden sonra bilim insanları gözünü bu suçsuz lakin yaygın hastalığa dikti. 1953’te adenovirüs, 1956’da ise rinovirüs keşfedildi ancak işler daha da karmaşıklaştı. Zira soğuk algınlığına neden olan tek bir virüs yoktu. Yüzlerce farklı virüs emsal semptomlara yol açıyordu.
Bugün, rinovirüsler hadiselerin %30 ila %50’sini, koronavirüsler %10 ila %15’ini, geri kalanını ise RSV ve parainfluenza üzere virüsler oluşturuyor. Yani tek bir aşı geliştirmek neredeyse imkansız hâle geliyor zira her bir aşı yüzlerce farklı varyanta hitap etmek zorunda.
Aradan geçen bir yüzyılda neler değişti, neler değişmedi?
Aslında çok şey öğrendik… Kurulu havalandırma sistemleri, hava temizleyicileri ve hijyenik kapalı ortamlar sayesinde bulaşma riski azaldı ancak mevsimsel döngüler, okulların açılması ve yılbaşı üzere iç yer kalabalıkları, hala hastalığın tavan yaptığı vakitler. 1925’te önerilen sıcak banyo, meyve-sebze yüklü beslenme ve çokça dinlenme üzere teklifler günümüzde de geçerliliğini koruyor.
Elbette bugün ağrı kesici ve burun spreyi üzere destekleyici tahlillerimiz var lakin hastalığın müddeti hala tıpkı. Özetle, 100 yıllık bilimsel ilerlemeye karşın hala net bir tahlil yok lakin umut var ve tahminen de bir sonraki yüzyıla kalmadan gerçeğe dönüşebilir.